Trái ngược với những gì một số bố mẹ tin tưởng, học đọc không phải là một quá trình ‘tự nhiên’ xảy ra và trẻ sẽ làm tốt điều đó. Đây là một quá trình phức tạp đòi hỏi sự dạy dỗ phù hợp và kết hợp nhiều kỹ năng cũng như chiến lược khác nhau của bố mẹ, chẳng hạn như ngữ âm (biết mối quan hệ giữa các chữ cái và âm thanh) và nhận thức về ngữ âm. Việc đọc tốt và hiệu quả sẽ hỗ trợ bé phát triển rất nhiều kỹ năng sau này. Dưới đây là 10 bước để bố mẹ có thể dạy con tập đọc tại nhà hiệu quả.

Tin tốt là mặc dù bản thân việc bắt đầu tập đọc là một quá trình phức tạp, các bước thực hiện để xây dựng những kỹ năng này khá đơn giản và dễ hiểu. Để dạy trẻ cách đọc và biến nó thành một trải nghiệm tích cực và bổ ích, hãy thử các bước đơn giản và đã được kiểm chứng theo thời gian dưới đây.

1. Sử dụng các bài hát và bài đồng dao để xây dựng nhận thức về ngữ âm

Các bài hát dành cho trẻ em và các bài đồng dao không chỉ mang lại nhiều niềm vui — vần điệu và nhịp điệu giúp trẻ dễ nghe âm thanh và âm tiết trong từ mà còn giúp trẻ tập đọc. Một cách tốt để xây dựng nhận thức về ngữ âm (một trong những kỹ năng quan trọng nhất khi học tập đọc) là vỗ tay theo nhịp và đồng thanh đọc thuộc lòng các bài hát.

Hoạt động vui chơi và gắn kết này là một cách tuyệt vời để trẻ em phát triển các kỹ năng đọc viết sẽ giúp trẻ thành công trong việc tập đọc.

2. Làm thẻ tập đọc đơn giản tại nhà

Để trẻ dễ dàng ghi nhớ các từ và tập đọc dễ dàng hơn, bố mẹ có thể tạo các thẻ tập đọc bằng giấy cho trẻ vừa chơi vừa học. Bố mẹ có thể tự thiết kế nội dung thẻ từ đơn giản đến khó phù hợp với con. Bố mẹ nên dành thời gian cùng tập đọc với trẻ, chọn thẻ để tập đọc và sau đó cùng trẻ phát âm.

Bạn hãy khuyến khích trẻ nói âm đầu tiên mà bé nghe được trong từ, sau đó là âm thứ hai và dần dần là các âm khác. Hoạt động đơn giản này đòi hỏi ít thời gian chuẩn bị và giúp trẻ xây dựng ngữ âm, kỹ năng giải mã thiết yếu (giúp các em học cách phát âm các từ). Nếu con bạn mới bắt đầu học các chữ cái trong bảng chữ cái, hãy tập trung vào âm thanh mà mỗi chữ cái tạo ra, hơn là tên các chữ cái.

3. Cho trẻ tiếp xúc với nhiều nội dung chữ viết

Để trẻ phát triển thói quen tập đọc tốt hơn, bố mẹ hãy tạo cho trẻ một môi trường có thể tiếp xúc nhiều với các chữ cái. Trẻ có thể nhận dạng mặt chữ và áp dụng kết nối các âm thanh, từ việc nhìn thấy chữ trên các cuốn sách thiếu nhi, biểu đồ, dán nhãn được bày biện trong nhà. Bố mẹ hãy tập trung vào chữ cái đầu tiên trong các từ. Hỏi con bạn “Chữ cái đó là âm gì?” “Từ nào khác bắt đầu bằng âm thanh đó?” “Từ nào ghép vần với từ đó?”

Ngoài tiếp xúc một cách tự nhiên khi chơi như vậy, bố mẹ có thể mua tặng con những cuốn sách thiếu nhi phù hợp với độ tuổi để bé có thể giở ra đọc bất cứ lúc nào. Sách thiếu nhi có hình minh hoạ màu sắc tươi sáng và nhân vật độc đáo sẽ khiến bé tập trung và hứng thú đọc hơn.

4. Chơi trò đố chữ

Bố mẹ có thể tận dụng thời gian để chơi trò đố chữ cùng bé mọi lúc mọi nơi như ở nhà hay đi dạo trên đường, hỗ trợ bé phát triển việc tập đọc và nhớ từ một cách tự nhiên và hiệu quả nhất. Việc tập trung vào việc chơi các trò chơi khuyến khích trẻ lắng nghe, xác định và vận dụng các âm thanh trong từ. Ví dụ: bắt đầu bằng cách đặt những câu hỏi như “Từ bắt đầu bằng âm gì?” “Từ kết thúc bằng âm gì?” “Những từ nào bắt đầu bằng âm thanh?”…

5. Khai thác sức mạnh của công nghệ

Tập đọc nên là một quá trình thú vị để giúp trẻ có động lực tiến bộ. Đôi khi một đứa trẻ có thể tràn đầy hứng thú và háo hức học hỏi ngay từ đầu, nhưng một khi chúng va phải những thử thách khó nhằn, chúng có thể cảm thấy choáng ngợp và dễ dàng bỏ cuộc.

Những lúc thế này, bố mẹ có thể khai thác sức mạnh của công nghệ để thu hút sự chú ý và duy trì thói quen tập đọc hàng ngày cho trẻ. Bé có thể chơi nối từ hay ghép hình với tên gọi của chúng, vừa kích thích trẻ tư duy vận động, vừa có thêm nhiều từ vựng để tập đọc. Những phần thưởng nhỏ hay những câu nói khích lệ kịp thời sẽ giúp bé có thêm hứng thú và động lực để tiếp tục công việc tập đọc hàng ngày của mình.

6. Cùng con tập đọc hàng ngày và đặt câu hỏi về cuốn sách

Rất nhiều bố mẹ không nhận ra rằng có bao nhiêu kỹ năng có thể học được thông qua hành động đơn giản là đọc sách cho trẻ nghe. Bạn không chỉ chỉ cho con cách phát âm các từ, bạn còn xây dựng các kỹ năng đọc hiểu nội dung chính, phát triển vốn từ vựng của con và cho phép con nghe âm thanh gần gũi từ bố mẹ. Hơn hết, việc đọc sách thường xuyên sẽ giúp con phát triển niềm yêu thích đọc sách, đó là cách tốt nhất để giúp con bạn tập đọc tốt.

Ngoài ra, bố mẹ có thể tăng khả năng hiểu con, hiểu mình bằng cách đặt câu hỏi trong khi đọc. Đối với trẻ nhỏ hơn, hãy khuyến khích chúng tham gia bàn luận về các bức tranh (ví dụ: “Con có nhìn thấy chiếc thuyền không? Con mèo màu gì?”). Đối với trẻ lớn hơn, hãy đặt câu hỏi về những gì bạn vừa đọc, chẳng hạn như “Tại sao con nghĩ chú chim nhỏ sợ hãi?” “Đố con biết Sophie nhận ra mình có sức mạnh đặc biệt khi nào?”